Top 7 chất chống oxy hóa và những lưu ý khi dùng

Mới đây, các nghiên cứu khoa học đã chứng minh việc bổ sung chất chống oxy hóa có thể giúp ngăn ngừa các bệnh mãn tính như bệnh tim mạch, ung thư và đục thủy tinh thể. Tuy nhiên, để hấp thụ tối đa hoạt chất này cần có sự kết hợp nhiều loại thực phẩm. Cụ thể bài viết dưới đây sẽ gợi ý cho bạn đọc những chất chống oxy hóa hiệu quả. 

Chất chống oxy hóa hình thành như thế nào?

Chất chống oxy hóa là gì? Chất bổ sung chống oxy hóa là các hợp chất ức chế quá trình oxy hóa, một phản ứng hóa học có thể tạo ra các gốc tự do và làm hỏng tế bào. Để cân bằng stress oxy hóa, cơ thể sẽ duy trì các hệ thống bảo vệ gồm các chất chống oxy hóa giúp chống lại tác hại của gốc tự do.

Hàng ngày các tế bào của cơ thể luôn phải đối mặt với những mối đe dọa ghê gớm, từ thiếu thức ăn đến nhiễm vi rút và các gốc tự do. Ở mức độ cao, gốc tự do có khả năng gây hại cho tế bào và vật chất di truyền. Theo các nhà khoa học, gốc tự do có thể hình thành do nội sinh, là hệ quả không thể tránh khỏi của quá trình biến thức ăn thành năng lượng. Ngoài ra hoạt chất này cũng có thể hình thành khi cơ thể tiếp xúc với khói thuốc lá, ô nhiễm không khí và ánh sáng mặt trời. 

Mặt khác, các gốc tự do có nguồn gốc từ các phân tử oxi, nitơ và lưu huỳnh trong hệ thống sinh học có hoạt tính cao để phản ứng với các phân tử khác do các điện tử chưa ghép đôi của chúng. Các gốc này là một phần quan trọng của các nhóm phân tử được gọi là các loại oxy / nitơ phản ứng (ROS / RNS), được tạo ra trong quá trình chuyển hóa và các hoạt động chức năng của tế bào, có vai trò quan trọng trong việc truyền tín hiệu tế bào, quá trình apoptosis, biểu hiện gen và vận chuyển ion. Tuy nhiên, quá nhiều ROS tấn công các cơ sở trong axit nucleic, chuỗi axit amin trong protein và liên kết đôi trong axit béo không bão hòa, có thể gây ra stress oxy hóa, làm hỏng DNA, RNA, protein và lipid dẫn đến tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, ung thư, tự kỷ và các bệnh khác. Các enzym chống oxy hóa nội bào và lượng chất chống oxy hóa trong chế độ ăn uống có thể giúp duy trì tình trạng chống oxy hóa đầy đủ trong cơ thể.

Vậy tại sao cơ thể cần chất chống oxy hóa?

Có hàng trăm, có thể là hàng nghìn, các chất khác nhau hoạt động giống như chất chống oxy hóa. Những thứ quen thuộc nhất là vitamin C , vitamin E , beta-carotene và các carotenoid liên quan khác, cùng các khoáng chất selen và mangan. Hầu hết, các chất này đều xuất hiện tự nhiên và sự hiện diện của nó trong thực phẩm có khả năng ngăn chặn quá trình oxy hóa hoặc dùng như một biện pháp bảo vệ tự nhiên chống lại sự tàn phá của các gốc tự do.

Cơ chế chống oxy hóa được công chúng chú ý vào những năm 1990, khi các nhà khoa học bắt đầu hiểu rằng tác hại của các gốc tự do có liên quan đến giai đoạn đầu của chứng xơ vữa động mạch làm tắc nghẽn động mạch. Nó cũng có liên quan đến ung thư, mất thị lực và một loạt các bệnh mãn tính khác. Một số nghiên cứu cho thấy những người ăn ít trái cây và rau quả có nguy cơ mắc các bệnh mãn tính này cao hơn so với những người ăn trái cây, rau thường xuyên.

Chính vì thế Chính phủ Hoa Kỳ khuyến khích mọi người ăn nhiều hơn các loại thực phẩm này. Một số nghiên cứu gần đây cũng đã chỉ ra tỉ lệ nhưng người ăn rau và trái cây thường xuyên khoẻ và ít mắc bệnh hơn người không ăn.

Các nghiên cứu khoa học được thực hiện trên 100.000 người khỏe mạnh cho thấy, việc bổ sung chất có khả năng ngăn ngừa oxy hóa có thể giúp hạn chế các bệnh mãn tính như tim mạch, ung thư và đục thủy tinh thể. Ngoài ra, hoạt chất này còn làm giảm sự phát triển các bệnh khi cơ thể mắc phải.

Những chất chống oxy hóa tự nhiên

Chất chống oxy hóa có tác dụng gì? Trong cơ thể chúng ta luôn có quá trình trì hoãn hoặc ức chế oxy hóa nhằm giúp ngăn ngừa viêm nhiễm và các bệnh thoái hóa. Tuy nhiên để quá trình này diễn ra thuận lợi thì chất chống oxy hóa có vai trò rất lớn. Hoạt chất này được tìm thấy trong các loại trái cây, rau quả và được chia thành ba nhóm: vitamin, carotenoid và các hợp chất phenolic.

• Glutathione là chất bổ sung chống oxy hóa mạnh nhất và quan trọng nhất trong số các chất mà cơ thể chúng ta tạo ra. Nó là sự kết hợp của ba axit amin; giúp giải quyết sự lão hóa thông qua ruột và hệ thống tuần hoàn. Nó có đặc tính chống lão hóa mạnh mẽ, bảo vệ các tế bào, mô và các cơ quan của cơ thể, giúp chúng luôn tươi trẻ. Glutathione cũng có đặc tính giải độc, làm giảm đi các kim loại nặng như chì, thủy ngân, nhôm và mang chúng đi đào thải ra khỏi cơ thể.
• Vitamin C: Thường được gọi là axit ascorbic, là chất bổ sung chống oxy hóa hòa tan trong nước mạnh nhất được tìm thấy trong huyết tương. Vì nó hòa tan trong nước, nên có khả năng tiêu diệt các gốc tự do trong ngăn chứa nước của tế bào, nghĩa là trong dịch nội bào hoặc huyết tương. Ngoài ra vitamin C còn có thể tái tạo vitamin E hoặc tocopherol, một loại vitamin tan trong chất béo chống oxy hóa. 
• Vitamin E: Vitamin này có thể trì hoãn đáng kể quá trình lão hóa, đó là lý do tại sao nó được sử dụng rộng rãi trong mỹ phẩm. Nó thường được tìm thấy trong các loại kem chống nhăn vì nó giúp duy trì các điều kiện sinh lý của da. Để bổ sung vitamin E bạn nên tăng cường sử dụng rau xanh và các loại trái cây có màu. 
• Polyphenol (vitamin A): Là chất bổ sung chống oxy hóa có đặc tính thu hồi tốt nhất, tức là chất ngăn chặn sự lây lan của các phản ứng ôxy hóa. Hoạt chất này có khả nằng ngăn ngừa quá trình gây bệnh viêm nhiễm như vữa động mạch, ung thư,…  Nó có trong các thực phẩm chức năng chứa chất bổ sung chống oxy hóa tổng hợp.
• Lycopene: Một sắc tố đỏ chủ yếu được tìm thấy trong cà chua. Như tất cả các lycopene không được cơ thể chúng ta tổng hợp, vì vậy, nó được bổ sung chủ yếu qua thực phẩm. Bên cạnh tác dụng chống oxy hóa, được cho là có tác động tích cực đến quá trình lão hóa tế bào, bệnh mạch máu và khối u, nó còn bảo vệ da khỏi tia cực tím rất tốt.  
• Astaxanthine: Là một loại carotenoid được chiết xuất từ ​​vi tảo, theo các nghiên cứu gần đây, nó có đặc tính chống oxy hóa mạnh mẽ. Không giống như các carotenoid khác, nó có thể xâm nhập vào hàng rào máu não và máu võng mạc, có tác dụng rất tốt cho mắt và kiểm soát stress oxy hóa. Nó cũng có tác động tích cực đến não và hệ thần kinh.
• Coenzyme Q10: Là một chất chống lão hóa có tác dụng hữu ích trong việc chống lại sự suy giảm đề kháng do tuổi tác. Nó đóng một vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh quá trình chuyển hóa năng lượng tế bào và là chất chống oxy hóa mạnh giúp ức chế quá trình oxy hóa lipid. Mức coenzyme Q10 thấp trong máu có liên quan đến các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer và Parkinson, trong đó vai trò của phân tử này liên quan chặt chẽ đến việc giảm hoạt động chống oxy hóa. 

7 thực phẩm lành mạnh hàng đầu chứa nhiều chất chống oxy hóa

Các hệ thống enzym chống oxy hóa có thể được chia thành nội sinh, hệ thống do cơ thể chúng ta tạo ra hoặc ngoại sinh được đưa vào cơ thể thông qua thực phẩm hoặc chất bổ sung. Sau đây là 7 thực phẩm lành mạnh hàng đầu chứa nhiều chất chống oxy hóa: 

• Quả việt quất – ngăn ngừa bệnh tim

Quả việt quất có thể nhỏ nhưng chúng chứa rất nhiều chất dinh dưỡng, các vitamin và khoáng chất. Ngoài ra, loại quả này rất giàu anthocyanins – chất quan trọng trong hoạt động chống oxy hóa cho tế bào cơ thể.

• Bông cải xanh – chống lại bệnh ung thư

Giống như các loại rau lá sẫm màu khác, bông cải xanh là một nguồn dinh dưỡng mạnh mẽ. Bông cải xanh rất giàu phenolic, một loại hóa chất do thực vật sản sinh ra để giúp bảo vệ chúng chống lại stress oxy hóa

• Rau bina – cải thiện thị lực 

Rau bina  được hấp thu dễ dàng nếu dùng trong các bữa ăn nhiều chất béo. Loại rau này sẽ hấp thụ tốt hơn tốt hơn khi kết hợp với các loại thực phẩm vitamin B và C tạo điều kiện cho việc tạo ra các chất bổ sung chống oxy hóa khác. Rau bina còn thúc đẩy sức khỏe của mắt và ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng do tuổi tác.

• Khoai tây – bảo vệ não và giảm huyết áp

Khoai tây là loại thực phẩm chứa nhiều khoáng chất và vitamin giúp tăng cường sức đề kháng, tăng cường hệ miễn dịch. Các nghiên cứu chỉ ra rằng chất bổ sung chống oxy hóa trong khoai tây có thể giúp  nguy cơ mắc bệnh tim, chữa cao huyết áp, ung thư và các bệnh thoái hóa thần kinh.

• Trà xanh – chống nhiễm trùng

Trong trà xanh có nhiều chất có đặc tính chống viêm, chống ung thư và kháng khuẩn. Trà xanh có số lượng catechin cao và một loại phytochemical hoạt động như một chất bổ sung chống oxy hóa mạnh. Những chất catechin này được biết đến là chất chống vi khuẩn, ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm.

• Đậu – cung cấp nguồn protein 

Có hàng trăm loại đậu ăn được như đậu xanh, đậu đen và đậu tương .. Chúng chứa đầy đủ các chất xơ, chất phytochemical và protein giúp chống oxy hóa, giảm viêm mãn tính liên quan đến bệnh tim mạch và tiểu đường.

• Nước điện giải ion kiềm

Tiên phong trong ngành nước khoáng đóng chai, Nhật Bản đã sản xuất ra những sản phẩm đi đầu về chất lượng có lợi cho sức khỏe, đó là nước uống ion kiềm. Nước uống ion Kiềm được cho là một tinh hoa trong ngành nước uống và đem giá trị lớn cho cộng đồng. Một nghiên cứu về nước ion kiềm cho thấy rằng độ pH trong máu và nước tiểu tăng lên sau khi những người tham gia uống nước của họ trong hai tuần so với nhóm đối chứng của những người uống nước đóng chai không khoáng.

Nước ion đã được đưa vào một quá trình điện được gọi là điện phân (không nên nhầm lẫn với liệu pháp tẩy lông có cùng tên). Trong quá trình này, một dòng điện được gửi qua nước, phân tách các phân tử thành các ion axit mang điện tích dương và ion kiềm mang điện tích âm. Sau đó, các ion có tính axit bị loại bỏ, để lại một loại nước có tính kiềm hơn. Nước có thể được tăng cường thêm hoặc tạo ra kiềm hơn nữa bằng cách thêm các hợp chất kiềm như khoáng chất và muối. 

Các phân tử Hydro không chỉ có trong các loại rau củ, mà chất chống oxy hóa này lại hoạt động cực mạnh trong nước điện giải ion kiềm. Chất oxy hóa này giúp cơ thể chống lại các gốc tự do gây ra các bệnh lý thường gặp như: Cảm cúm, đau đầu, bệnh về tim, thận…

Bằng việc uống khoảng 2 – 2.5 lít nước ion kiềm mỗi ngày là cung cấp lượng lớn chất bổ sung chống oxy hóa có lợi tăng sức đề kháng và hỗ trợ hệ miễn dịch phòng và giảm tác hại của các loại bệnh gây hại cho cơ thể.

Lưu ý khi sử dụng chất chống oxy hóa

Việc sử dụng thường xuyên chất có khả năng chống oxy hóa sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh, tăng sức đề kháng và phòng ngừa được bệnh tật. Tuy nhiên trong quá trình áp dụng, người dùng cần lưu ý một số vấn đề như:

• Các chất bổ sung chống oxy hóa liều cao có thể có hại trong một số trường hợp. Ví dụ, kết quả của một số nghiên cứu đã chỉ ra việc bổ sung beta-carotene liều cao có thể tăng nguy cơ ung thư phổi ở người hút thuốc và sử dụng bổ sung vitamin E liều cao sẽ tăng nguy cơ đột quỵ xuất huyết (một loại đột quỵ gây ra. do chảy máu trong não) và ung thư tuyến tiền liệt.
• Việc bổ sung vitamin chống oxy hóa có thể tương tác với một số loại thuốc. Ví dụ, bổ sung vitamin E có thể làm tăng nguy cơ chảy máu ở những người đang dùng thuốc chống đông máu (“thuốc làm loãng máu”).
• Ngoài việc bổ sung các chất có khả năng chống oxy hóa người bệnh còn cần tăng cường tập luyện thể dục, thay đổi lối sống khoa học để sức khỏe tốt hơn. 

Trên đây là các thông tin về chất chống oxy hóa và các loại thực phẩm lành mạnh hàng đầu chứa nhiều chất bảo vệ sức khỏe cơ thể. Chính vì vậy, chúng ta cần bổ sung một cách khoa học đúng cách để loại bỏ các tác nhân có hại ảnh hưởng đến sức khỏe.